Bijbelgedeelte: Johannes 5:1-15

Vers 1
Na diverse gebeurtenissen in Galilea, waar hoofdstuk vier over verhaalt, gaat Jezus zuidwaarts. Hij gaat op naar Jeruzalem om een belangrijk Joods feest te vieren. Welk feest bedoeld wordt, is niet zeker. Sommigen denken aan het Paasfeest, anderen aan het Loofhuttenfeest. Hoe het ook zij, Jezus gaat met de pelgrims op naar de Davidsstad, het centrum van het Jodendom.

Vers 2
In Jeruzalem, achter de schaapspoort, zo beschrijft Johannes nauwkeurig, is een badwater. De schaapspoort lag aan de oostkant van Jeruzalem en werd gebruikt om schapen de stad in te voeren. In de nabijheid van deze poort lag dus Bethesda dat ‘huis van barmhartigheid’ betekent. Dit ‘huis’ bestond uit vijf ‘zalen’. Hierbij moeten we denken aan overdekte zuilengangen. Deze boden de mensen enige beschutting. Van dit gebouw moeten we ons echter niet een al te fraaie voorstelling maken.

Vers 3-4
Onder deze galerijen hebben zich talrijke zieken, gehandicapten en verlamden verzameld. Ze wachten op beroering van het water. Eens in de zoveel tijd komt het water in beweging, waardoor de degene die het water als eerste bereikt genezen wordt. Vers vier vertelt ons dat deze beroering door een engel werd veroorzaakt. Hoe dit precies in zijn werk ging, en hoe vaak dit voorkwam, vertelt Johannes ons niet.

Vers 5-7
Op deze plek vol ziekte en pijn ligt een man al achtendertig jaar weg te kwijnen. De naam van deze man wordt niet genoemd. In zijn uitzichtloze situatie ziet Jezus hem echter liggen. Deze ontmoeting is niet toevallig. De Heiland heeft hem opgezocht en zíét hem. Jezus heeft oog voor iemand naar wie niemand omzag. We lezen dat de situatie van de man Jezus bekend is. Opnieuw een teken dat deze ontmoeting niet toevallig is. Jezus stelt deze man die al zo lang ziek is een vreemde vraag: ‘Wilt u gezond worden?’ De Heiland wil hiermee geen overbodige dingen vragen, maar het probleem van deze man blootleggen. Het antwoord van de man is: ‘Ik heb niemand die mij in het badwater kan werpen als het water in beroering komt. Altijd is er een ander die er eerder bij is dan ik.’ Al die jaren heeft hij tevergeefs gewacht en gehoopt. Zonder hulp zal hij nooit de eerste kunnen zijn. In zijn hopeloosheid geeft de aandacht van deze Vreemdeling hem een nieuw sprankje hoop: zou deze Man hem misschien willen helpen?

Vers 7-9
Jezus helpt wel, maar op een geheel onverwachte wijze. Hij spreekt: ‘Sta op, neem uw beddeken op, en wandel’. Dit is geen uitnodiging, maar een bevel! En dat aan een verlamde. Hier spreekt de Christus, de Gezalfde, en Hij spreekt als Koning! Op dit goddelijke bevel wordt de man gezond. Hij gehoorzaamt aan Jezus’ woorden. Hij staat op, neemt zijn bed op en loopt. Bij ‘beddeken’ moeten we denken aan een matje van stro, dat gemakkelijk op te rollen was. Johannes laat hier nog een zin op volgen: ‘En het was sabbat op denzelven dag.’ Deze zin blijkt de bron van het conflict dat nu volgt.

Vers 10-13
De Joden zien de genezen man lopen. Geen enkel woord van verwondering of blijdschap over het wonder komt over hun lippen. Zelf hebben ze nooit naar hem omgekeken, maar nu ze hem op de sabbat zijn matje zien dragen, bestraffen ze hem. Het dragen van een matras werd beschouwd als het dragen van een last. Dat was als een vorm van arbeid verboden. De genezen man verdedigt zich door te vertellen dat hij dit in opdracht van zijn Genezer doet. Wie dat precies is geweest, kan hij niet vertellen, omdat Jezus Zich uit het gedrang dat door het wonder ontstaan was, heeft teruggetrokken.

Vers 14
Even later treft de genezen man Jezus aan in het Tempelcomplex. Beter nog is te zeggen dat Jezus de man treft. Jezus pakt de draad op, waar die in vers negen eindigt. Nu de man genezen is, gaat de Heiland hem onderwijzen. Hij vermaant hem niet meer te zondigen. De manier waarop Jezus dit zegt, impliceert dat de ziekte waar de man onder leed, een gevolg van zijn zonde was. Op meerdere plaatsen in de Bijbel wordt er verband gelegd tussen ziekte en persoonlijke zonden. Tussen deze twee zaken kan echter lang niet altijd een direct verband worden gelegd (zie bijvoorbeeld Job). Hij wordt nu opgeroepen om niet meer te zondigen. Anders zullen de gevolgen nog erger zijn dan die achtendertig jaar durende verlamming. In het verdere van dit hoofdstuk spreekt Jezus over het eeuwige oordeel, dat Hem, als de Zoon van God, toekomt. Voor dit oordeel ontvangt deze man nu een waarschuwing.

Vers 15
Wat de genezen verlamde met de waarschuwing van Jezus doet lezen we niet. Wel lezen we dat hij naar de Joden gaat om hen te vertellen dat hij weet wie zijn Genezer is. Vermoedelijk heeft hij dit niet gedaan om Jezus in diskrediet te brengen. De man was waarschijnlijk zo blij over zijn genezing, dat hij graag wilde vertellen wie hem die weldaad bewezen had. Hij zal, daar hij Jezus voordien niet of nauwelijks kende, niet geweten hebben van de moeizame verhouding tussen de Joodse leiders en de Messias.

Tot slot

In dit gedeelte blijk ook Jezus’ soevereiniteit. Rond een poel vol zieken en verlamden, kiest Hij slechts deze ene man uit en geneest hem. Waarom genas Hij niet allen die daar lagen? Deze verlamde had toch ook nooit om genezing gevraagd? Wat een opschudding zou dat in Jeruzalem teweeg hebben gebracht als heel Bethesda was leeggestroomd. Maar Jezus gaat Zijn eigen weg. Hij weet wat Hij doet. Dit wonder had een plek in Zijn heilsplan en daarom zocht Hij slechts deze ene verlamde uit en genas hem als teken van Zijn liefde en bewogenheid voor mensen. Een kleine voorproef van het hemelse Jeruzalem waar ‘geen dood, noch rouw, noch geween meer zal zijn’ (Openbaring 21:4).