Jeugdpastoraat

Omzien naar jongeren binnen en vanuit de gemeente

Jeugdpastoraat is de aandacht van de gehele gemeente voor de jongere generatie van de gemeente, op hun levens- en geloofsweg, vanuit het perspectief van Gods Woord. Op deze themapagina werken we uit wat jeugdpastoraat is en geven we handvatten voor hoe de gehele gemeente pastoraal betrokken kan zijn op jeugd.

Wat is jeugdpastoraat?

Waar denk je aan bij het woord jeugdpastoraat? Het is heel goed mogelijk dat je eerste antwoord iets zal zijn als: ‘jeugdpastoraat is het voeren van gesprekken met jongeren die het moeilijk hebben’. Dat is zeker waar, maar toch is dit niet alles… Dat leggen we graag aan je uit!

In pastoraat zit het woord pastor, wat herder betekent. Dit herderbeeld is het oudste en meest gebruikte beeld om de zielzorg binnen en vanuit de christelijke gemeente te beschrijven. Het woord herder verwijst naar de Heere Jezus die de Goede Herder is. Je kunt ook andere beelden gebruiken om het pastoraat mee te omschrijven. Zo wordt een pastor ook wel vergeleken met een getuige en verkondiger, een helper, een vriend en metgezel of een tolk en gids.

We gaan hier in de basis uit van het herderbeeld. Dit beeld heeft ook veel elementen van de andere beelden in zich. De herder gaat voor de schapen uit en ziet – letterlijk – naar hen om en spant zich in voor hun welzijn. De herder verzorgt zijn schapen wanneer ze gewond zijn, verzamelt ze wanneer ze verstrooid zijn, haalt de enkeling terug die bij de kudde vandaan raakt. Zo moet de pastor nu eens meer de reisgenoot zijn die meeloopt met zijn schapen, dan weer meer de getuige en verkondiger die hen de juiste weg voorhoudt, dan weer de helper die hen verzorgt…

De herder ziet om naar en trekt op met de hele kudde en geeft zodoende alle schapen aandacht, niet alleen de schapen die opvallen omdat ze extra zorg nodig hebben. Daarom stellen we dat jeugdpastoraat – herderlijk omzien naar de jongste generatie van de gemeente – breder is dan het spreken met jongeren in nood.

“Omzien wil zeggen: je voor de ander en zijn welzijn verantwoordelijk weten.”

In de breedste betekenis van het woord hebben bijna alle facetten van het gemeenteleven – en zo ook alle facetten van het jeugdwerk – wel iets van herderlijke zorg in zich. We stellen niet dat het gemeenteleven alleen maar pastoraat is. Wel hebben bijna alle activiteiten, gebeurtenissen en ontmoetingen binnen en vanuit de christelijke gemeente iets pastoraals in zich.

Denk maar eens aan de eredienst, waar mensen welkom worden geheten door een commissie en waar ze elkaar begroeten, elkaar letterlijk zien. Denk aan de predikant, die zich in zijn prediking misschien wel concreet inleeft in zijn jonge toehoorders door het gebruiken van aansprekende voorbeelden of door het verwoorden van gevoelens en vragen die bepaalde Bijbelteksten kunnen oproepen. Ook clubs, verenigingen en kringen hebben aspecten van herderlijke zorg, omdat gemeenteleden er omzien naar elkaar.

Je zou pastoraat in de gemeente kunnen vergelijken met de bloedsomloop in het lichaam. Dat is een sprekend beeld. Door de bloedvaten van ons lichaam stroomt het bloed dat alle lichaamsdelen van voeding en zuurstof voorziet. Leven en gezondheid hangen er van af.

“Je zou pastoraat ‘de bloedsomloop van de gemeente’ kunnen noemen.”

In een smallere betekenis gaat het in jeugdpastoraat om het persoonlijk begeleiden van jonge mensen bij geloofs- en levensvragen.

Nico van der Voet: Pastorale betrokkenheid op jeugd – ‘breed en smal’

Verder denkend vanuit het herderbeeld omschrijven we jeugdpastoraat als: onder de hoede van de Goede Herder, in gehoorzaamheid aan Zijn Woord en in de kracht van de Heilige Geest, binnen en vanuit de christelijke gemeente omzien naar jonge mensen op hun levens- en geloofsweg, in de context van de samenleving.

Jeugdpastoraat is: “Onder de hoede van de Goede Herder omzien naar jonge mensen op hun levens- en geloofsweg.”

Nico van der Voet en Jan Willem Baars in gesprek over de vraag: 'Wat is jeugdpastoraat?'

Op deze themapagina laten we zien hoe gewone gemeenteleden, ambtsdragers en leidinggevenden en professionals zoals predikanten en kerkelijk werkers allen vanuit hun eigen rol pastoraal betrokken kunnen zijn op de jongere generatie van de gemeente. We gebruiken hierbij het beeld van een piramide. Elke verdieping van het gebouw vertelt zijn eigen verhaal. Al lezend zul je ontdekken dat er voor aandachtige betrokkenheid, binnen en vanuit de gemeente en vanuit het perspectief van Gods Woord weinig kennis en vaardigheden nodig zijn. Liefde tot God en tot de naaste zijn de basis.

Je zult ontdekken dat de benodigde kennis en vaardigheden toenemen naar mate de groep betrokken personen kleiner en de thematiek specifieker wordt. Van ‘gewoon en spontaan omzien naar elkaar’ bewegen we steeds verder omhoog in de piramide. De zorgen en noden worden concreter. Het omzien is niet meer alleen spontaan, maar er is ook geplande bijstand of interventie nodig en de benodigde kennis en vaardigheden nemen toe.

Ontdek het zelf!

Onderstaande piramide geeft de opbouw weer van het jeugdpastoraat in de gemeente. Klik op een laag om hierover meer te ontdekken.