Bijbelgedeelte: Jesaja 36

Intro
Een steeds terugkerend thema in het Bijbelboek Jesaja is de vraag naar vertrouwen. Op wie vertrouwen we? Op de HEERE of op de volken rondom ons én hun goden? In hoofdstuk 36 tot 39 komt deze vraag tot een climax.

Vers 1-3
Meteen in vers 1 wordt duidelijk dat Assyrië onvoorstelbaar machtig is. In zeer korte tijd wordt heel Juda ingenomen. Alleen Jeruzalem nog niet. Daarvoor bedenkt de koning een aparte strategie. Hij gaat proberen om de stad niet met wapengeweld in te nemen maar door de kracht van woorden tot overgave te brengen. Daarvoor zendt hij een hoge generaal: Rabsaké van Lachis, een vestingstad in Juda. Betekent de toevoeging aan Rabsaké’s naam dat hij oorspronkelijk een Judeër was? Dat is niet zeker, maar het feit dat hij de Joodse/Hebreeuwse taal perfect beheerst (zie vers 11) wijst er wel op. Let op: deze man gaat staan op dezelfde plaats waar ooit de profeet Jesaja koning Achaz ontmoette. Met de boodschap dat hij niet moest letten op de dreiging van de vijandige legermacht, maar zijn vertrouwen op de HEERE moest stellen (Jesaja 7:3). Hizkia stuurt een hoog gezantschap om te horen wat Rabsaké te melden heeft.

Vers 4-10
In Rabsaké’s toespraak valt een aantal dingen op. Ten eerste wil hij duidelijk maken dat de koning van Assyrië zo groot en machtig is dat elk verzet nutteloos is. Ook als Hizkia al de hulp inroept van een andere koning, bijvoorbeeld Egypte, zal dat niets uitmaken tegenover de macht van Sanherib. Let er ook op dat hij Hizkia geen enkele keer aanspreekt als koning. Volgens Assyrië is er maar één koning.
Het tweede punt van Rabsaké is nog veel venijniger en zelfs godslasterlijk. Hij bespot de macht van de HEERE, de God van Israël. Volgens Rabsaké blijkt de onmacht van deze God uit het feit dat Israël niet eens genoeg mensen over heeft om oorlog te kunnen voeren. Al zou Israël de paarden krijgen, dan nog zouden ze niet genoeg ruiters voor die paarden kunnen leveren. Het is alsof Rabsaké zegt: ‘Hoe zou jullie God jullie dan nog kunnen helpen?’ Let erop dat Rabsaké dus verwacht dat de HEERE alleen maar door de inzet van mensen in kan grijpen. In Jesaja 37:36 wordt duidelijk dat dit niet geldt voor de HEERE. Hij kan ook een engel sturen en zonder de hulp van één man het Assyrische leger verslaan.
Ten derde gaat Rabsaké zover dat hij durft te stellen dat hij in de naam van de God van Israël gekomen is om Jeruzalem in te nemen. Heeft Rabsaké wellicht gehoord dat de profeet Jesaja in naam van de HEERE gezegd heeft dat Hij de Assyriërs als straf zou sturen? In ieder geval heeft Rabsaké nooit de volmacht van de HEERE gekregen om Jeruzalem in te nemen. Wat hij hier doet, is daarom niets anders dan de naam van de HEERE ijdel gebruiken. Achter Rabsaké zie je de aanval van de duivel. Hij is erop uit het vertrouwen op de HEERE weg te nemen en Zijn macht in twijfel te trekken. Dit doet echter niets af aan de verantwoordelijkheid van Rabsaké voor zijn doelbewust optreden tégen Israël, het volk dat de HEERE Zich gekozen had.

Vers 11-20
De gezanten van Hizkia onderbreken Rabsaké en proberen hem te bewegen om verder in het Syrisch te spreken. Ze zijn namelijk bang dat het volk dat op de muur van Jeruzalem meeluistert de moed verliest door deze redevoering. Met hun verzoek bereiken ze echter slechts het tegenovergestelde van wat ze willen. Rabsaké richt zich nu juist tot de mensen op de muur. Hij schreeuwt de mensen toe dat ze niet moeten vertrouwen op de HEERE. Als ze zich overgeven aan de koning van Assyrië zal dat betekenen dat ze vrij en in vrede zullen wonen in hun eigen land. ‘Maar’, dreigt hij, ‘als jullie niet luisteren, zal Sanherib de stad laten belegeren tot er niet meer te eten en te drinken is dan de eigen uitwerpselen van de mensen in de stad.’ De Assyriërs hadden een reputatie in wreedheid opgebouwd die er voor zorgde dat dit dreigement heel serieus klonk.
Tenslotte probeert Rabsaké zijn betoog nog eens te onderstrepen door te verwijzen naar de ondergang van verschillende volken rondom Juda. Hun goden konden hen ook niet verlossen uit de macht van de grote koning Sanherib. En ook Israël (het Tienstammenrijk) is door de HEERE niet bewaard voor de ondergang. Dus wat denkt Juda eigenlijk wel? Waarom zou de HEERE Jeruzalem wel willen en/of kunnen verlossen?

Vers 21-22
Het volk op de muur zwijgt. Daarmee geeft het aan te willen luisteren naar het gebod van koning Hizkia. Ze antwoorden niets. Ook de afgezanten zwijgen tegenover Rabsaké. Ze gaan terug naar Hizkia met gescheurde kleren. Dat is een uiting van verdriet en verslagenheid. De godslasterlijke woorden van Rabsaké hebben hen geschokt. Ze brengen verslag uit aan koning Hizkia. Na al het gebral van Rabsaké wordt het stil in en rondom Jeruzalem. Het is een geladen stilte. Er moet antwoord komen op de vragen die via Rabsaké gesteld zijn. Waarom zou Israël op de HEERE zijn vertrouwen stellen? En: Hoe zal de HEERE Israël verlossen uit de klauwen van deze wereldmacht?