Bijbelgedeelte: Handelingen 24

Vers 1
Er vindt bij stadhouder Felix een tweede confrontatie plaats tussen Paulus en de hogepriester Ananias (Handelingen 23:2-5). Ananias wordt vergezeld door (niet-religieuze) Joodse leiders en de advocaat Tertullus.

Vers 2-4
Als een volleerd redenaar prijst Tertullus de stadhouder zeer. De Joodse delegatie wil het Romeinse gezag gebruiken voor eigen doeleinden. In enkele woorden vertolkt hij het ideaal van pax Romana, waarin volkeren de vrede – desnoods met geweld – krijgen opgelegd. Uit buiten-Bijbelse bronnen is bekend dat Felix niet geliefd was bij de Joden, omdat hij hard optrad tegen hen die zich verzetten tegen de Romeinse overheersing. Tegelijkertijd waren het dezelfde Romeinen die de positie van de Joden binnen hun Rijk beschermden. Om Felix niet te veel te vermoeien komt Tertullus ter zake en doet een beroep op zijn welwillendheid.

Vers 5-6
Volgens Tertullus vormt Paulus een gevaar voor de samenleving. Hij gebruikt hiervoor twee argumenten: 1. Als een leider van de christelijke sekte zorgt hij voor oproer. Hij verstoort de vrede en tast als een ziekte het hele Rijk aan. Door Paulus te beschrijven als een sekteleider plaatst Tertullus Paulus naast iemand als ‘de Egyptenaar’ (Handelingen 21:38); 2. Paulus heeft geprobeerd de tempel te ontheiligen. Vanwege dit misdrijf grepen de joden op gewelddadige wijze in en wilden hem naar hun eigen (religieuze) wet veroordelen.

Vers 7-9
Tertullus probeert de handelwijze van Lysias verdacht te maken. Volgens hem bemoeide hij zich ten onrechte met religieuze kwesties. Het Sanhedrin had van de Romeinen de bevoegdheid gekregen in religieuze kwesties te vonnissen. Tertullus zegt dat Felix bij ondervraging zal vaststellen dat de beschuldigingen waar zijn. Blijkbaar is men nog steeds van gedachte dat Paulus de tempel heeft ontheiligd.

Vers 10-13
Paulus zegt vertrouwen te hebben in de afloop van het proces. Felix is al een tijd stadhouder en goed op de hoogte van het jodendom. Paulus zet in op de onbewijsbaarheid van de beschuldigingen. Slechts twaalf dagen zijn van belang; daar is gemakkelijk onderzoek naar te doen. Hij heeft in Jeruzalem geen enkele gedraging laten zien dat zou kunnen wijzen op het teweegbrengen van een opstand. Als een vrome en toegewijde jood wilde hij in de tempel God aanbidden.

Vers 14-16
Vanaf dit vers krijgt Paulus’ rede een andere wending. Het Griekse werkwoord ‘belijden’ heeft een dubbele betekenis. Het heeft zowel een juridische als een religieuze betekenis. Als Paulus zegt ‘maar ik belijd’, lijkt het alsof er een bekentenis gaat komen. Wat volgt is echter een geloofsbelijdenis. Hij dient de God van de vaderen ‘volgens de Weg die zij sekte noemen’. Hoewel sekte in neutrale zin een godsdienstige richting kan aanduiden, wordt het hier door Paulus’ tegenstanders negatief bedoeld. Paulus wil zijn solidariteit met het jodendom tot het uiterste vasthouden. Hij identificeert zich met de Farizeeërs en zegt dat hij evenals zijn beschuldigers uitziet naar de opstanding uit de doden. Tot die tijd wil hij leven zonder een geweten dat hem aanklaagt. Paulus leeft vanuit het bewustzijn dat hij zich voor God moet kunnen verantwoorden.

Vers 17-19
Paulus vertelt hoe hij na jaren van afwezigheid naar Jeruzalem was gekomen om zijn volksgenoten (niet: de christenen!) financieel te ondersteunen en om te offeren. Hij was dus niet in de tempel om een oproer te veroorzaken. In het tonen van zijn respect voor volk en tempel haalt hij de beschuldigingen onderuit.
Paulus wijst Felix erop dat als de joden uit Azië (Handelingen 21:27) iets tegen hem hebben, zij dat zelf moeten toelichten. Hiermee suggereert Paulus dat de aanklacht van de huidige beschuldigers niet serieus genomen kan worden, omdat zij geen ooggetuigen zijn geweest.

Vers 20-21
De incomplete zin in dit vers suggereert dat Paulus hier zich plotseling op een nieuwe manier verdedigt. Paulus nodigt de aanwezige Joden uit om aan te geven wat de conclusie van het Sanhedrin was toen hij door hen onderzocht werd. Zij zouden hem slechts kunnen verwijten dat hij een heftige discussie ontlokte, toen hij stelde dat hij terechtstond vanwege zijn geloof in de opstanding.

Vers 22-23
Felix verdaagt de zaak. De kennis die hij heeft van het christendom is voor hem voldoende om Paulus niet als een staatsgevaarlijke sektariër te zien. Hij legt hem een lichte vorm van hechtenis op en mag verwanten ontvangen. Om tot een vonnis te komen wil hij van Lysias horen wat er allemaal gebeurd is.

Vers 24-25
Na enkele dagen laat Felix Paulus komen en informeert naar het christendom. Een verklaring hiervoor is te vinden in het feit dat zijn vrouw Drusilla Jodin is. Door te spreken van ‘het geloof in Christus’ zien we dat Felix het geloof in Jezus als een bijzondere invulling van de joodse vorm van de messiaanse toekomstverwachting ziet. In plaats van vrijblijvende informatie over het christelijk geloof krijgt hij een uiteenzetting over rechtvaardigheid, zelfbeheersing en over het komende gericht. Met name met de eerste twee woorden spreekt Paulus de stadhouder aan op zijn eigen Romeinse ambtsethiek. De uiteenzetting raakt Felix diep. Het Griekse woord duidt een bevangen zijn door schrik aan. Het is een schrik schuldig te staan voor het goddelijk gericht. Het brengt echter geen ommekeer.

Vers 26-27
Felix is iemand die het recht gemakkelijk opzij zet, want hij hoopt dat Paulus zich met losgeld vrijkoopt. Met dat doel laat hij hem vaak bij hem komen. Om te voorkomen dat de Joden hem zouden beschuldigen bij de keizer vanwege wandaden tijdens zijn periode als stadhouder, houdt hij Paulus gevangen.