Bijbelgedeelte: Exodus 9:13-35 OF 10:1-20

Intro

In de eerste exegese over de plagen is gesproken over de staf van Mozes, over het schuldbelijden door Farao en het verharden van zijn hart, over het wonderkarakter van de plagen.

Exegese Exodus 9:13-35

Vers 13 - 21
Farao blijft hardnekkig weigeren het volk Israël te laten gaan. Evenals bij de eerste en vierde plaag, moet Mozes ook nu vroeg in de ochtend naar Farao gaan. Opnieuw eist de HEERE: laat Mijn volk gaan, opdat ze Mij dienen (vereren). De oproep is klemmender dan anders: wanneer Farao niet luistert, zal de HEERE al Zijn plagen richten tegen Farao persoonlijk (in zijn hart) en tegen zijn knechten en zijn volk. ‘Al Mijn plagen’ wijst waarschijnlijk op de bijverschijnselen van de plaag: donder, bliksem en zware regenval. De zevende plaag zal de zwaarste van de eerste negen plagen zijn. Alleen bij deze plaag (van de negen) zullen er mensen sterven. Farao zal moeten erkennen dat de HEERE hoger reikt dan alle goden en Farao (Psalm 135:5). In vers 15 wordt de grote macht van de HEERE benadrukt. Het kan het beste vertaald worden met: ‘Nu al had ik Mijn hand uit kunnen strekken door een ernstige ziekte (bijvoorbeeld de pest) te sturen’. Farao zal altijd vermeld worden als een gedenkteken van Gods gerechtigheid en van de sterkte van Zijn toorn (Matthew Henry). Zijn kracht, getoond in de plagen en Zijn Naam zullen op heel de aarde verkondigd worden. Farao werkt ongewild mee aan de verheerlijking van Gods Naam (zie ook Romeinen 9:17). God geeft Farao een dag de tijd om Israël te laten trekken. Ook krijgt hij opdracht om de Egyptenaren en hun vee te redden. Dat is genade, liefde, van God. Hij heeft geen lust in de dood van de goddeloze (Ezechiël 33:11). Als Farao gehoorzaamt, erkent Hij de HEERE als Zijn meerdere. Hij doet het niet, met de fatale gevolgen van dien. Farao’s knechten die ontzag voor het woord van de HEERE kregen, gehoorzamen wel.

Vers 22 – 35
Hagel en regen zijn in Egypte een zeer zeldzaam verschijnsel. Nog nooit in de geschiedenis is het in Egypte zulk noodweer geweest. De bliksemstralen schoten tussen de hagelbuien door. De hagel doodde mensen en dieren die zich buiten bevonden. Door het feit dat Gosen gespaard blijft, kan Farao er niet om heen: de HEERE stuurt de plaag. Door de nood gedreven en in wanhoop (en dus niet uit berouw), belijdt Farao schuld en vraagt hij om afwending van de straf. Met het woord ‘ditmaal’ in vers 27 doet hij alsof hij alle andere keren niet gezondigd had. Schuld bekennen uit angst voor straf is heel wat anders dan zonde belijden omdat er sprake is van verdriet, echt berouw. Dan zal de Heere vergeving schenken. Voor het eerst zegt Farao toe het volk te laten trekken zonder voorwaarden. Hij ziet geen onderhandelingsruimte meer. Mozes bidt in het open veld, juist daar waar de plaag het hardst toeslaat. De HEERE zorgt er voor dat Mozes niet geraakt wordt door de hagelstenen. Mozes bidt niet vanwege Farao’s schuldbelijdenis, maar opdat Farao zou weten dat de aarde van de HEERE is (vers 29). De tarwe en spelt waren nauwelijks boven de grond zodat deze niet getroffen werden door de hagel (zie ook Exodus 9:5 en 15). Mozes bidt met uitgespreide handen (zie ook vers 22-23).
‘Verzondigde zich verder’ betekent ‘ging verder met zondigen’. De HEERE verhardt zijn hart.

Exegese Exodus 10:1-20

Vers 1 - 11
De HEERE verklaart in de eerste verzen waarom Hij het hart van Farao en zijn dienaren verhardt, waardoor de confrontatie met Farao steeds langer voortsleept. Het is opdat Hij Zijn macht kan tonen en verheerlijkt wordt (zie ook hoofdstuk 9:14-16). Het woord ‘Ik’ benadrukt dat de HEERE de handelende persoon is en alles volledig onder controle heeft gedurende al de tien plagen. Wat vers 2 weergeeft, moet thuis en op de (zondags)school ook gebeuren. Zo wil de HEERE het (zie ook psalm 78:4-7). Voor het ‘zo zegt de HEERE’, zie exegese bij Exodus 5:1. De zwaarte van de sprinkhanenplaag is ongekend. Alle groen dat overgebleven is na de hagelstorm, zal afgevreten worden. Hierdoor zal er hongersnood ontstaan. Sprinkhanenplagen behoren in het Midden-Oosten en Noord-Afrika tot de meest gevreesde rampen. Ze verwoesten in een mum van tijd alle vegetatie, tot en met de bast van de bomen toe. ‘Het (aan)gezicht des lands is het landoppervlak. Na de dreigende woorden verlaten Mozes en Aäron de Farao. Met ‘een strik’ wordt bedoeld: een valstrik, een groot onheil. Ondanks hun onverzettelijkheid (vers 1) worden de dienaren angstig. Nadat eerst de tovenaars ‘verslagen’ zijn (hoofdstuk 9:11), kiezen nu ook de hovelingen de kant van Mozes. In vers 10 maakt Mozes duidelijk dat het om heel het volk met al hun vee gaat. De zegenbede uit vers 10 is ironisch bedoeld. Farao zegt als het ware: ‘De HEERE zij met jullie. Evenals ik, die er niet over pieker om jullie met jullie kinderen te laten trekken. Kijk maar uit. Er doemt onheil voor jullie op’. In vers 11 verdraait Farao Mozes’ woorden. Mozes en Aäron worden verjaagd uit het paleis.

Vers 12 – 20
De volgende dag volgt de plaag. Gedragen door de sterke oostenwind verplaatsen de sprinkhanen zich vanuit de Sinaï of Arabië richting Egypte. Het werd verduisterd, dat wil zeggen: bedekt. Hoewel niet vermeld, wordt het land Gosen wellicht gespaard. Farao laat Mozes en Aäron weer bij zich roepen en belijdt schuld. ‘Deze dood’ in vers 17 wijst op de dodelijke plaag (in verband met de hongersnood die deze teweeg brengt). Uit het vervolg blijkt dat ook deze schuldbelijdenis niet gemeend is, maar alleen bedoeld om het onheil af te wenden. Zoals de plaag een allesomvattend karakter had, zo ook de verlossing: alle sprinkhanen verdrinken in de Schelfzee.