Bijbelgedeelte: 1 Samuël 24

Vers 1-3
Doordat Saul geroepen wordt om zijn land te verdedigen, krijgt David de gelegenheid om een nieuwe verstopplek te vinden. Engedi is een bergachtige plaats aan de westkust van de dode zee. Hier is zoet water, en dus ook begroeiing te vinden, waardoor een langdurig verblijf goed mogelijk is. De aanval van de Filistijnen is vermoedelijk een plundertocht geweest, dus zodra die plunderende bende is verjaagd, gaat Saul weer achter David aan. Drieduizend mannen betekent een aanzienlijk leger. Het zijn net zoveel mannen als waarmee Saul een eerdere inval van de Filistijnen afslaat (1 Samuël 13:2). Heel Israël wordt zo betrokken bij de jacht op David. De steenbokken wijzen op het rotsachtige karakter van het gebied.

Vers 4
‘De schaapskooien’ zijn vermoedelijk grotten die als nachtverblijf voor de schapen worden gebruikt. ‘De voeten bedekken’ betekent dat Saul in de grot zijn behoefte doet. Daarbij bedekte men uit fatsoen zich rondom met de mantel. Saul had zijn mantel, waar David een stuk vanaf snijdt, dus aan! De spelonk stond waarschijnlijk in verbinding met een soort ‘grottenstelsel’. David en zijn mannen houden zich dieper in dit grottenstelsel verborgen.

Vers 5-6
Davids mannen zien in deze ‘kans’ de hand van de HEERE. Uit de gebeurtenissen is af te leiden dat de HEERE wil dat David Saul doodt, zo menen ze. Opmerkelijk genoeg antwoordt David niet! De mannen zien hem opstaan, en met het mes in de hand richting Saul sluipen. Maar David doodt Saul niet! Zelfs het afsnijden van een stuk van Sauls mantel doet Davids hart bonzen. Iemands kleding ‘hoort’ bij iemands persoon, dus David heeft er al moeite mee dat hij op deze wijze Sauls waardigheid heeft aangetast.

Vers 7-8
David wijst zijn mannen een andere weg: de wil van de HEERE moeten ze niet in de eerste plaats afleiden uit de gebeurtenissen, maar uit Gods wet. En die wet stelt duidelijk dat men niet mag doden, zeker niet iemand die door de HEERE Zelf gezalfd is. ‘David stond niet toe’ geeft aan dat het David moeite heeft gekost om zijn mannen ervan te weerhouden Saul iets aan te doen. Niet alleen wil hij zelf deze misdaad niet plegen, hij neemt de verantwoordelijkheid voor de daden van zijn mannen.

Vers 9-12
David wacht tot Saul vertrokken is, en hij dus vanaf een veilige afstand met hem kan spreken. We lezen niet dat de soldaten van Saul getuige zijn van het gesprek. Door te buigen geeft hij Saul de waardigheid die hem als koning toekomt. Ook verwijt David Saul niet rechtstreeks dat hij zo achterdochtig is. Daarmee eert David hem eveneens als koning. Een koning overlaadt je niet met verwijten. David verwijst naar de valse beschuldigers, bijvoorbeeld Doëg, de Zifieten. Waarom gelooft Saul deze bedriegers? Het tegendeel van wat zij beweren is nu bewezen: David is niet uit op Sauls ondergang. Als je immers ongemerkt een stuk mantel kunt afsnijden, dan kun je ook ongemerkt iemand doden. ‘U heden in mijn hand’: zelfs al geeft de HEERE de kans om Saul te doden, dan nog doet David dat niet. David ziet dus, evenals als zijn mannen, wel degelijk de leiding van de HEERE in deze gebeurtenissen. Hij trekt er alleen een andere conclusie uit. De HEERE beproeft hem om het recht niet in eigen handen te nemen. Saul had in een eerdere beproeving wel het recht in eigen handen genomen (1 Samuël 13:9). Het niet willen doden van Saul, staat wel in scherpe tegenstelling tot Sauls bedoeling: het ‘wegnemen van Davids ziel’, dus het doden van David.

Vers 13
De koning is de hoogste rechter in Israël. Als deze koning het recht niet houdt, kan David zich alleen nog beroepen op God als Rechter. De HEERE zal richten, maar David zal het recht niet in eigen hand nemen.

Vers 14-16
Met het spreekwoord wil David nogmaals zijn onschuld onderstrepen. Een goddeloze doet goddeloze dingen, maar David heeft Saul geen kwaad gedaan, dus is hij ook geen kwaaddoener. Door zichzelf ‘vlo’ en ‘dode hond’ te noemen, onderstreept David het onderscheid tussen de machtige koning Saul en hemzelf. Tegelijk laat hij daarmee het belachelijke van Sauls onderneming zien. Saul jaagt met drieduizend mannen op een onbetekenende en ongevaarlijke man als David. En nogmaals beroept David zich op de HEERE Die alles ziet.

Vers 17-22
‘Is dit uw stem’ is niet direct een vraag, maar meer een uitroep als ‘jij bent het’. In alles valt Saul David bij. Dat Saul weent is niet vreemd. Hij heeft immers ook veel van David gehouden. Saul ziet in hoe ongebruikelijk edelmoedig David gehandeld heeft. Geen enkele opstandeling zou deze kans laten liggen, en geen enkele onrechtmatig vervolgde zou het nalaten zich van zijn vervolger te ontdoen. In deze gezindheid van David merken we het werk van God Zelf.
Ook Saul ziet in de gebeurtenissen het werk van de HEERE. Voor hem is het een bewijs dat de HEERE David inderdaad koning zal maken. De ontmoeting wordt dan ook niet afgesloten met een publiekelijk eerherstel van David door Saul, maar door een garantie voor Saul van David. Het uitroeien van het nageslacht van een verdreven koning na een machtsovername, was in die tijd een gebruikelijke daad. David belooft, evenals eerder aan Jonathan, dat hij dat niet zal doen. Davids toekomstige koningschap wordt zo als het ware door Saul geaccepteerd. Deze belofte wordt ook daadwerkelijk ingelost (2 Samuël 9:1).

Vers 23
Tot een publiekelijk eerherstel komt het dus niet. David blijft in de wildernis wonen. Saul heeft immers eerder schuld beleden, zonder werkelijk zich te bekeren (1 Samuël 19:6). Spoedig zal blijken dat dit ook nu het geval is.