Bijbelgedeelte: Zacharia 4

In het vorige nachtgezicht ging het over de rechtvaardiging van de kerk. In dit vijfde nachtgezicht, dat niet gemakkelijk te begrijpen is - Zacharia vraagt zelf twee keer om uitleg (vers 5 en 8) – gaat het om de onderhouding van de kerk.

Vers 1–3
Zacharia is in slaap gevallen en wordt gewekt door de Engel. De kanttekeningen verwijzen hierbij naar Daniël van wie meerdere keren gezegd wordt dat hij door de grote verwondering over Gods openbaring in zwijm of slaap valt (zie Daniël 8:17, 27 en 10:8). Zacharia ziet een gouden kandelaar met daarboven een oliekruikje waaruit via zeven ‘pijpen’ de olie constant naar de kandelaar stroomt. Links en rechts van het oliekruikje ziet hij twee olijfbomen.

Vers 4–10
Een kandelaar kende Zacharia uit de oude tempel (zie o.a. Exodus 25:31). Deze zevenarmige kandelaar stond in het Heilige. In de tempel van Salomo waren het er zelfs 10 (zie 1 Koningen 7:49) Iedere avond moest de hogepriester deze kandelaar aansteken (Leviticus 24:4) Via de hogepriester zorgde de HEERE er zo voor dat het nooit helemaal donker was als teken dat God Zijn volk nooit helemaal alleen zou laten. Deze dingen wist Zacharia als Israëliet en zoon van een priester natuurlijk allemaal wel. Maar wat dit beeld nu te zeggen heeft, begrijpt hij niet. Hij vraagt om uitleg.
De kandelaar die hij ziet, is het teken dat Zerubbabel – de toenmalige koning van Israël – de tempel zal herbouwen. Dat zal echter niet gebeuren door bijzondere kracht of geweld van mensen maar onder de leiding van de Heilige Geest. Dat lijkt misschien wel bijna onmogelijk. Allereerst is er een grote berg. Daarmee wordt misschien letterlijk de berg puin van de oude tempel bedoeld. Het kan ook figuurlijk slaan op de tegenstanders van de tempelbouw – onder aanvoering van Sanballat en Tobia – de vijanden van Gods kerk. De berg is dan het teken voor alle moeite die wordt ondervonden bij de herbouw van de tempel. Zerubbabel wordt echter opgeroepen om niet op de uiterlijke omstandigheden of de vijanden te letten maar te vertrouwen op de HEERE. Een belofte die tegelijk ook een vermaning is: het enige waarop we moeten vertrouwen als het gaat om de (her)bouw van de kerk is Gods Geest. Als dat vertrouwen er niet (meer) is, trekt God zich terug (zie ook Openbaring 2:5).
De HEERE belooft verder dat Zerubbabel ‘de hoofdsteen zal voortbrengen’. Bij de hoofdsteen moet je denken aan de steen in de tempelnok; het topje van de tempel dus. Als die laatste steen geplaatst werd, werd er feest gevierd onder luid vreugdegeroep: bij een gewoon gebouw was het dan ‘gefeliciteerd’. Maar als straks Zerubbabel de laatste steen zal plaatsen, zal het volk uitroepen: ‘Genade, genade’.
Zerubbabel zal zowel meewerken met het leggen van de fundering als het plaatsen van de laatste afrondende steen in de gevel. Let op dat Gods woorden dat het ‘door Zijn Geest’ zal geschieden dus duidelijk geen reden is voor ons mensen om lijdelijk af te wachten. De Geest van de HEERE schakelt mensen in (zie hierbij ook 1 Korinthe 3:9).
Zerubbabel zal het meemaken en ingeschakeld worden: dat is de eerste boodschap van dit nachtgezicht. Profetisch klinkt er nog iets anders in door. Zerubbabel zal maar niet alleen de tempel afbouwen maar hij zal ook een voorloper van de grote Zoon van David, de Koning der Koningen, de Hoofdsteen van Zijn gemeente (Psalm 118:22) zijn. Als Hij komt zal Zijn kerk gaan roepen, getuigen van ‘genade, genade’. Hij zal door Zijn Geest Zijn volk de kracht geven om Gods opdracht in deze wereld te vervullen (zie Johannes 20:21).

Vers 11–14
Nog niet alles is uitgelegd. Zacharia vraagt nog naar de betekenis van de twee olijfbomen en de takjes die in twee gouden kruiken naast de bomen staan en waaruit goud vloeit. De Engel vraagt nog een tweede keer of Zacharia het echt niet weet. Dat klinkt als een vermaning: weet je het nu nog niet? Daarna geeft de Engel antwoord: De twee olijfbomen en de twee takjes zijn ‘twee olietakken of zonen der olie’.
Zonen der olie wijst op mensen die gezalfd zijn. Priesters, koningen en profeten werden gezalfd (zie Exodus 29:29; Leviticus 8:12 en 1 Samuël 10:1 en 24:7) Bij de twee gezalfden die Zacharia ziet, mag je denken aan de hogepriester Josua en de Koning Zerubbabel. God schenkt hen Zijn Geest en door hun inzet komt het werk van die Geest tot de anderen. De kern waar het dan om draait is dat ze ‘staan voor Gods aangezicht’. Dat wil zeggen: ze staan voor Gods troon; God Zelf is de Bron van alles wat ze geven. Daarmee zijn deze twee olijfbomen / olijftakken teken van Gods ambtsdragers die de kerk dienen. Maar boven alles uit zie je hier het beeld van de grote Ambtsdrager, de Heere Jezus Christus: Koning, Priester en Profeet. Hij heeft door Zijn lijden en sterven het heil voor Zijn kerk verdiend. Hij kon daarom beloven dat Hij met Zijn Geest Zijn kerk zou blijven vergaderen en bewaren totdat Hij terugkomt (Johannes 14:26; 15:26 en 16:7).