Bijbelgedeelte: Mattheüs 27:11-30

Intro

De Joodse raad oordeelde Jezus ‘des doods schuldig’ (Mattheüs 26:66). Om deze straf te kunnen uitvoeren, is echter ook een vonnis van de Romeinse stadhouder nodig. De Joden mochten in veel dingen zelf rechtspreken, maar niet de doodstraf opleggen (Johannes 18:31).

Vers 11-14
De eerste vraag van Pilatus is een vraag in verbazing. ‘Bent U de Koning der Joden?’ Hij kan zich er maar weinig bij voorstellen. Deze Man heeft niets van een koning. Jezus bevestigt het: ‘Gij zegt het.’ Dat is een stevige bevestiging: ‘Ja inderdaad.’ Tegelijk is het ook zo iets als: ‘Ja, maar anders dan u denkt.’ Laat Pilatus zich maar afvragen wat dit betekent. Deze Koning der Joden is een heel andere koning dan een Romein, of een Jood, zich kan voorstellen. Hij heeft absoluut niet de uitstraling van een koning. Hij is de lijdende Knecht (Jesaja 53).
Deze bevestiging van Jezus is Zijn enige reactie op de beschuldigingen van de Joden en de verdere vragen van Pilatus. Opnieuw denk je aan Jesaja 53:7: Als dezelve geëist werd, toen werd Hij verdrukt; doch Hij deed Zijn mond niet open; als een lam werd Hij ter slachting geleid, en als een schaap, dat stom is voor het aangezicht zijner scheerders, alzo deed Hij Zijn mond niet open.’ Alles wat Jezus hier doet, is gericht op het volbrengen van Zijn werk. Hij moet, en wil, gaan lijden en sterven. Pilatus weet er niet goed raad mee.

Vers 15-21
Pilatus vindt geen schuld in Jezus, maar moet wel een uitweg vinden. Als bestuurder is hij bang voor de massa; voor de gevolgen van een eventuele vrijspraak. Zijn plan moet de massa tot bedaren brengen: hij zal zoals gewoonlijk op het Pascha een gevangene vrij laten. Hij gaat er van uit dat de Joden de Heere Jezus in een opwelling van nijd overleverden en hoopt dat de menigte tot bezinning komt als ze moeten kiezen tussen deze Onschuldige én Bar-abbas, een bekende moordenaar.
Dan laat Pilatus’ vrouw hem weten dat ze in een droom heeft ‘geleden’ in verband met Jezus. Wat dit precies betekent, is niet met zekerheid te zeggen, evenmin of de droom van God kwam. Ze ziet er een slecht teken in. Ze waarschuwt haar man. Zij gebruikt het woord ‘Rechtvaardige’ en spreekt (misschien onbewust, zoals Kajafas) profetische woorden: dat is de Christus. Dat is voor Pilatus opnieuw een bevestiging van wat hij al wist: Jezus is onschuldig.
Ondertussen slagen de overpriesters en ouderlingen er in het volk over te halen Bar-abbas te kiezen.

Vers 22-23
Pilatus vraagt nadrukkelijk wat hij met Jezus, ‘die genaamd wordt Christus’ moet. Hij weet dat de Joden een Messias verwachten. De Romeinen zijn daar voor op hun hoede want ze vrezen opstand. Maar van deze Man verwacht hij geen gevaar; hij ziet Hem liever vrij. Maar hij is niet oprecht. De menigte raakt steeds meer verhit. Ze antwoorden niet op Pilatus’ vraag, maar schreeuwen: ‘Laat Hem gekruisigd worden.’ Het is een heel uniek gebeuren. Hoe gevaarlijk is het om je te laten meeslepen door een menigte. Tegelijk blijft het wonderlijk dat God door dit kwaad heen zorgt dat Zijn raad ten uitvoer wordt gebracht (zie ook Handelingen 2:23).

Vers 24-26
Nu de situatie dreigt te escaleren, besluit Pilatus toe te geven. Eerst wil hij zijn onschuld tonen door zijn handen te wassen. Het is een bekend ritueel (Deuteronomium 21:6-7). Hier is het natuurlijk dwaasheid. Iedereen die er bij is of later een verslag hoort of leest, zal van mening zijn dat als Pilatus werkelijk rechtvaardig was, hij Jezus zou moeten vrijspreken. Hier wordt voor de derde keer de onschuld van Jezus bevestigd. De officiële rechter veroordeelt Christus, maar niet dan nadat hij ook officieel zijn onschuld heeft vastgesteld (HC vraag 38).
Het volk roept dat het de verantwoordelijkheid voor Zijn dood op zich neemt: het wil de straf of wraak van God voor deze overlevering dragen. Een uiterst schokkende tekst: wie zo bewust kiest, moet vrezen dat de toorn van God hem of haar ook werkelijk treft. Maar tegelijk moeten we goed beseffen dat het niet aan ons is om dan te bepalen wat precies die toorn of wraak van God is. Deze tekst is namelijk veel gebruikt om antisemitisme te rechtvaardigen. Het lijden hadden de Joden te danken aan deze oproep. Wie zo denkt, plaatst zichzelf op de rechterstoel van God. Laten we liever bidden dat deze tekst heel anders vervuld zal worden. Dat Joden gereinigd worden door het bloed dat de Heere Jezus gestort heeft. Met deze uitroep nemen ze de verantwoordelijkheid voor de kruisdood van Jezus op zich. Maar laten we de lijn ook doortrekken: ’t En zijn de Joden niet, … maar ’t is om ónze zonden.
Volgens Johannes 18:1 liet Pilatus Jezus geselen om te bereiken dat de Joden deze straf zouden aanvaarden in plaats van de kruisdood.

Vers 27 – 30
De soldaten verkleden Jezus als koning met een rode mantel, het gebruikelijke koningsgewaad. De kroon en rietstok maken de bespotting compleet. Ze vallen voor Hem op de knieën en doen alsof ze Hem aanbidden. Tenslotte spelen ze dat ze Zijn koningschap van Hem afnemen. Ze bespugen Hem en slaan Hem op het hoofd.
Onvoorstelbaar hoe groot onze verblindheid van nature is. Onvoorstelbaar ook hoe groot de liefde van God is, dat Hij deze bespotting van Zijn Zoon verdraagt. Dit alles wil de Heere Jezus ondergaan om zondaren te redden.
Na deze vernedering wordt Jezus uit de stad geleid. Hier gaat in vervulling wat geschreven is over de bok van het zondoffer in Leviticus 16:27 (zie ook Hebreeën 13:12).