Bijbeluitleg over Lukas 1:26-56

Vers 26-27
Het gebeurt in de zesde maand van Elisabeths zwangerschap (vergelijk Lukas 1:36). Na de geboorteaankondiging van Johannes de Doper volgt nu de geboorteaankondiging van de Heere Jezus. Deze aankondiging speelt zich niet af in de tempel in Jeruzalem (Lukas 1:5-25), maar in het Galilea der heidenen, in Nazareth, waar volgens de Joden niets goeds vandaan kon komen (Johannes 1:47). De aankondiging is niet gericht aan een oude, eerbiedwaardige priester, maar aan een jong meisje: Maria. Kortom: alles wijst op de geringe, onbetekenende omgeving waarin de Heere Jezus ontvangen en geboren wilde worden. Ook dát hoort bij de vernedering van Jezus (2 Korinthe 8:9).

Vers 28-37
Uit de manier waarop Gabriël Maria moet informeren over de aanstaande geboorte van Jezus, blijkt Gods zorg en wijsheid:

• De begroeting (vers 28) bevat voor Maria al drie signalen, dat er iets bijzonders en groots gaat gebeuren in haar leven: ‘begenadigde’, ‘de Heere is met u’ en ‘gij zijt gezegend onder de vrouwen’. Maria reageert ‘ontroerd’. Dit betekent hier: van haar stuk gebracht.
• Daarna vertelt Gabriël wat er zal gebeuren (vers 31-33): Maria zal bevrucht worden. In het Grieks wordt een ongewone uitdrukking gebruikt: ‘in haar buik ontvangen’. Deze uitdrukking wijst er al op dat bij de bevruchting van Maria geen man betrokken is. Ze moet haar Zoon ‘Jezus’, Zaligmaker van zondaren (Mattheüs 1:21), noemen. Haar Zoon zal de Zoon van de Allerhoogste, dus de Zoon van God genoemd worden. Hij zal Koning zijn over het huis van Jakob, dat is: het nieuwe Israël, uit Joden én heidenen. Uit Maria’s reactie (vers 34) blijkt dat ze niet twijfelt aan de waarheid van Gabriëls woorden. Ze gelooft dat het zal gebeuren. Ze vraagt wel naar de manier waarop het zal gebeuren. Hoe zal zij een Zoon kunnen baren terwijl ze geen gemeenschap heeft met een man?
• Daarop vertelt de engel hoe het zal gebeuren (vers 35). We moeten hier niet proberen om datgene wat de engel zegt, in onze eigen woorden ánders te gaan zeggen. Laten we eerbiedig nazeggen wat Gabriël over de ontvangenis van de Heere Jezus zegt en de Heere hierin aanbidden. Van Maria’s Kind wordt enerzijds gezegd dat het ‘uit u’ geboren zal worden, anderzijds dat het ‘Gods Zoon’ is. De Heere Jezus is dus God én mens. Zó hebben zondige mensen Hem ook nodig. Hij moet mens zijn om voor de zonde van mensen te kunnen betalen en Hij moet God zijn om de toorn van God tegen de zonde te kunnen dragen. De vraag die in de adventstijd naar ons toe komt is, of wij de Heere Jezus ook al zó nodig kregen.

De mededeling van Gabriël dat Maria’s nicht (het woord kan ook in meer algemene zin met familielid/verwante worden vertaald) Elisabeth ook een zoon verwacht, is allereerst bedoeld als een bevestiging. De Heere doet écht wonderen. Het is ook bedoeld als een aanwijzing voor Maria: In Nazareth zal ze met niemand kunnen praten over wat ze gehoord heeft, maar met Elisabeth kan dat wel. Zo zorgt de Heere voor Maria.

Vers 38
Dit alles betekent voor Maria een groot voorrecht. Zij mag de moeder van de Heere zijn. Maar het is ook moeilijk: de mensen in Nazareth en wellicht ook Jozef zullen haar verachten, bespotten en verdenken van overspel. Maar Maria geeft zich aan de Heere over. Ze wil Zijn dienstmaagd zijn, Hém dienen. ‘Mij geschiede naar uw woord’: Maria aanvaardt in geloof het wonder. Ook hierin ligt een les: Mogen wij de Heere ook in geloofsvertrouwen volgen op al Zijn wegen, ook als ze voor ons moeite meebrengen? En is het ook ons verlangen Hem op al die wegen te dienen?

Vers 39-45
Maria geeft gehoor aan de wenk van Gabriël. Ze gaat naar Elisabeth. Waar deze precies woonde, is niet bekend, maar in elk geval in het bergland van Judea (Lukas 1:65). Als Maria Elisabeth begroet, springt de ongeboren Johannes van vreugde op in Elisabeths buik. Al op dit moment blijkt zijn verbondenheid aan de Heere Jezus. Hij is de vriend van de Bruidegom en is blij als de moeder van zijn Heere naar zijn eigen moeder komt. We leren hieruit dat zelfs ongeboren kinderen al een band kunnen hebben aan de Heere Jezus. Daarom mogen we ook bidden om een nieuw hart voor ongeboren kinderen. Elisabeth wordt vervuld met de Heilige Geest, d.w.z.: ze gaat profeteren. Uit haar woorden blijken drie dingen:

• Ze weet dat Maria de moeder van de Heere zal zijn.
• Zelf is ze ootmoedig: ‘vanwaar komt mij dit, dat de moeder van mijn Heere tot mij komt?’
• Ze mag profeteren dat datgene wat Gabriël voorzegd heeft, ook zal gebeuren.

Vers 46-56
Maria reageert met een lofzang. Deze lijkt opvallend veel op de lofzang van Hanna (1 Samuël 2:1-10). Daar ligt een les in voor ons. Als wij reden hebben om de Heere te danken, mogen we net als Maria woorden uit de Bijbel (bijvoorbeeld de psalmen) gebruiken om de Heere mee te danken. Juist als het ons aan eigen woorden ontbreekt.
Maria’s lofzang valt inhoudelijk gezien in tweeën uiteen: Ze begint met een lofprijzing voor datgene wat de Heere aan haar persoonlijk heeft gedaan (vers 46-48). Hij heeft haar nederheid (haar ‘lage staat’; niet haar nederigheid, alsof Maria iets verdiend zou hebben met een goede eigenschap!) aangezien. In het tweede deel van haar lofzang dankt ze voor de verlossende daden die de Heere aan Israël heeft bewezen en zal bewijzen (vers 49-55). Zo mogen ook wij de Heere danken voor wat Hij enerzijds aan ons persoonlijk, en aan anderen geeft, maar ook voor wat Hij in het verleden, in Zijn verlossende heilsdaden gedaan heeft.