Bijbelgedeelte: Johannes 13:1-20

Intro

De geschiedenis die nu volgt, vindt plaats op de avond voorafgaand aan de kruisiging. Jezus geeft, in woorden én daden, Zijn laatste onderwijs aan de discipelen.

Vers 1
Johannes begint met een nauwkeurige datering van het gebeurde. De Paasmaaltijd zal die avond gegeten worden. Het is de avond waarop het avondmaal wordt ingesteld, al vermeldt Johannes dat hier niet. Jezus weet dat Zijn dood spoedig zal komen, en daarom concentreert de liefde die Hij voor de wereld had, zich nu in het bijzonder op Zijn discipelen. De liefde voor hen heeft Hij tot het einde toe laten zien. De verdere hoofdstukken van Johannes getuigen daarvan, zo ook deze geschiedenis.

Vers 2
De Statenvertaling leest ‘als het avondmaal gedaan was’, maar Het is niet helemaal zeker of de uitdrukking ‘avondmaal’ hier slaat op de paasmaaltijd, het door de Heere Jezus ingesteld avondmaal, of een maaltijd die aan dit alles voorafging. Voor het begrijpen van dit hoofdstuk is dat echter niet nodig om precies te weten. Judas is er immers nog, terwijl hij tegen het einde van de maaltijd wordt ontmaskerd. Naar de Joodse gewoonte van die tijd werden de voeten gewassen voor de maaltijd. In Judas hart is op dat moment het besluit tot verraad al wel genomen. Hij heeft de Joodse leiders al beloofd Jezus aan hen over te leveren.

Vers 3-6
Jezus laat zich echter niet leiden door de duivelse gedachten van Judas, maar door de wetenschap dat Hij van Zijn Vader alle macht ontvangen heeft . Ook de Vader is geheel en al betrokken bij Jezus daden op aarde. Met het oog op Golgotha, plaats van vloek én verheerlijking, staat Jezus op, legt Zijn overkleren af, bindt een linnen schort voor en giet water in een bekken, een soort waskom. Één voor één begint Hij nu de voeten van Zijn discipelen te wassen en af te drogen. Ongetwijfeld moet dit grote verbazing hebben gewekt. Het wassen van de voeten was een vies slavenwerkje. Jezus was de Rabbi, Degene die voor dit werk als laatste in aanmerking zou komen. Petrus is de eerste die durft te protesteren als Jezus bij zijn voeten is aangekomen. De nadruk valt op ‘Gij’. ‘Zult GIJ mij de voeten wassen?’ Petrus vond het prima als door anderen zijn voeten werden gewassen, maar niet door de Heiland, Die hij zo hoog achtte!

Vers 7-8
Jezus reageert vaderlijk: Petrus, je begrijpt het nu niet, maar vertrouw Mij maar. Je zult het later begrijpen. Voor Petrus is dat niet voldoende. Nog stelliger klinkt zijn verweer. U zult mijn voeten niet wassen! Nu niet, en tot in eeuwigheid niet! Dan wordt Jezus scherp en dat is nodig ook. Petrus heeft grote bewondering voor Jezus. Hij heeft Hem zelfs beleden als de Christus en zou voor Hem door het vuur gaan. Petrus dient Jezus graag als Koning, maar wil niet door Jezus gediend worden als Man van smarten. Maar dát is juist het doel van Jezus’ komst op aarde. Wanneer straks op Golgotha het bloed van de Heere Jezus vergoten zal worden, zal ook Petrus door dat bloed van al zijn zonden gewassen moeten worden. Wanneer hij nu niet eens bereid is om zijn voeten door Jezus te laten wassen, hoe kan hij dan ooit door Jezus’ bloed zijn hart laten wassen? De vernedering op Golgotha zal immers vele malen dieper zijn dan het slavenschort dat Jezus nu draagt? Daarom klinken Jezus’ scherpe woorden: ‘Indien Ik u niet was, gij hebt geen deel aan Mij.’

Vers 9-11
Petrus schrikt! Hij begrijpt dat er een geestelijk lading in de woorden van Jezus zit, en wil dan ook prompt zijn voeten wel laten wassen. Ja, ook zijn handen en zijn hoofd, kortom: heel zijn lichaam! Maar dat is niet nodig. Jezus gebruikt het beeld van een man die ergens op bezoek gaat. Thuis wast hij zijn hele lichaam, maar onderweg, op Israëls stoffige wegen, worden zijn voeten weer vies. Aangekomen bij zijn bezoekadres, moeten de voeten weer gewassen worden, maar de rest van zijn lichaam natuurlijk niet. De discipelen zijn Jezus’ volgelingen en zijn al van hun zonden ‘gewassen’. Die afwassing was eenmalig, en hoeft niet opnieuw gedaan te worden. Hun voeten zijn echter besmeurd met het zondige van de wereld en hun eigen dagelijkse zonden. Daarvan moeten ze wel weer gereinigd worden! Echter, niet allen zijn rein. Jezus’ weet van Judas’ plannen. Hij waarschuwt hem ook nu nog, maar Judas komt niet tot inkeer.

Vers 12-17
Nadat Jezus zich weer helemaal heeft aangekleed, gaat Hij zitten om uitleg te geven. Ik word door jullie Meester en Heere genoemd. En dat ben Ik ook! Maar ondanks dat heb Ik mijzelf niet te goed gevoeld om Mij als slaaf te gedragen en jullie voeten te wassen. Dit is een voorbeeld voor jullie! Zo moeten jullie ook elkaar dienen door elkaars voeten te wassen. Jullie zijn immers Mijn discipelen, Mijn dienstknechten, die Ik de wereld in zal zenden. Een dienstknecht voelt zich toch niet te goed voor iets dat zijn heer wel doet? En iemand die gezonden is, voelt zich toch niet beter dan zijn zender? Iedereen die Mij hierin volgt, en dit ook doet, zal zalig zijn!

Vers 18-19
Net als in vers 10 maakt Jezus een uitzondering. Er is één voor wie dit voorgaande niet geldt. Jezus weet wie Hij uitverkoren heeft en Hij weet ook, wie een verrader zal blijken. Hij maakt het nu ook aan de andere discipelen bekend. Het loopt Hem niet uit de hand; Hij bestuurt alles met goddelijke hand. De discipelen begrepen zeer waarschijnlijk nog niet alles. De voetwassing was nog maar een teken van Zijn grote nederigheid. Na Zijn kruisdood en opstanding, zullen ze het pas gaan ‘zien’. Jezus vertelt het ze vooraf, zodat ze dán zullen weten dat het alles Zijn plan, de uitvoering van Zijn raad, het bewijs van Zijn liefde is

Vers 20
Ondanks het verraad in hun midden, mogen de discipelen toch weten dat de Heere Jezus hen heeft gezonden. Judas zal een verrader blijken, maar de andere elf mogen zich bekleed weten met de volmacht van de Heere Jezus. Wie hen ontvangt, zal in hen Jezus ontvangen!