Bijbelgedeelte: Handelingen 16:9-15

Vers 9
Deze geschiedenis speelt zich af tijdens de tweede zendingsreis. Paulus is in Tróas, een stad gelegen in het huidige Turkije, aan de Aegeïsche Zee. Tijdens zijn reis hiernaartoe heeft de Heilige Geest hem verhinderd het Woord in Klein-Azië te spreken (vers 6) en naar Bithynië te reizen (vers 7).
In Tróas krijgt Paulus ‘een gezicht’, dat wil zeggen: de Heere laat hem (’s nachts) iets zien om hem iets duidelijk te maken.
Macedonië was de aanduiding voor een deel van Griekenland, dat aan de overkant van de Aegeïsche Zee lag. Hoe Paulus de man als een Macedonisch man herkende, is niet helemaal duidelijk. Aan zijn kleding of zijn accent of zijn verzoek? Of maakte God hem het direct bekend?
Kom over betekent hier: steek de Aegeïsche zee over.

Vers 10
Het woordje ‘wij’ wijst erop, dat Lukas, die Handelingen schreef, Paulus vergezelde op dít stuk van zijn zendingsreis. Paulus heeft zijn gezicht verteld aan zijn reisgenoten: Lukas, Timotheüs (vers 1) en Silas (vers 19).
Het Griekse woord dat voor ‘besluitende’ gebruikt wordt, betekent letterlijk: besluitend door te vergelijken en te combineren. Paulus en zijn reisgenoten hebben (a) hun roeping om te prediken onder de heidenen, (b) de ‘gesloten deur’ naar Azië en Bithynië (vers 6-7) én (c) dit gezicht met elkaar vergeleken en toen geconcludeerd dat de Heere hen riep om het Evangelie in Macedonië te verkondigen.
Spreekt de Heere vandaag nog door gezichten? Wij hebben de Bijbel als het ‘gewone’ middel waardoor de Heere spreekt. Als we vandaag toch zoiets als een gezicht zouden krijgen, moeten we er net zo voorzichtig mee omgaan als Paulus: het gezicht samen met anderen vergelijken met wat het Woord zegt.
Uit dit gezicht spreekt hier de genadige zorg van de Heere voor zondaren. Ook in Europa moeten zondaren tot geloof komen. ‘En hoe zullen zij geloven, indien hun niet gepredikt wordt?’ (Romeinen 10:14-15)

Vers 11-12
Vanuit Tróas (Turkije) steken ze per schip de Aegeïsche Zee over via het eiland Samothráce. Neápolis is de havenstad van Filippi. Uit het reisverslag in vers 11 en 12 blijkt, dat de reis voorspoedig liep. Dat er gesproken wordt over een kolonie, wil zeggen dat er veel Romeinse veteranen woonden.
Ze onthielden zich er ‘ettelijke dagen’, om te rusten van de reis en om de mensen en de stad te leren kennen.

Vers 13
Paulus bezoekt op zijn zendingsreizen altijd eerst de synagoge. In Filippi is geen synagoge. Misschien woonden er niet eens tien Joodse mannen, die nodig waren voor een synagogedienst. Wél was er op de sabbat een Joodse eredienst (‘het gebed’) bij de rivier, in de open lucht dus. Paulus en zijn reisgenoten verkondigen daar het Evangelie. Ze doen dat zittend, de houding van een leraar in die tijd. Ongetwijfeld hebben ze daarbij aangesloten bij het Oude Testament, waaruit misschien ook gelezen werd bij de rivier.
Omdat ze spraken ‘tot de vrouwen’, lijkt het erop dat er geen mannen samengekomen waren bij de rivier.

Vers 14
Lydia was ‘purperverkoopster’, ze handelde in kostbare purperverf of, en dat is waarschijnlijker, in dure purperen kleding, een zeer winstgevende handel. Thyatira kan haar geboorteplaats zijn geweest, maar het kan ook haar woonplaats zijn, ze was dan slechts tijdelijk in Filippi.
‘Die God diende’ is in Handelingen een ‘technische term’ voor een jodengenoot, een heiden die geïnteresseerd was in het joodse geloof, maar zich niet helemaal aan de Joodse wetten hield.
De Griekse werkwoordsvorm voor ‘horen’ geeft aan, dat Lydia gedurende een langere periode aan het horen was. Het blijkt de weg te zijn die de Heere wil zegenen tot haar behoud.
De Heere opende Lydia’s hart. Ondanks het feit dat ze een jodengenote was, en naar de prediking van Paulus hoorde, was haar hart gesloten voor God. Maar in de weg van het horen naar het gepredikte Woord wil de Heere door de kracht van Zijn Geest Lydia’s gesloten hart openen. Met de Dordtse Leerregels (III/IV, 11) belijden we: God dringt in tot de binnenste delen van de mens met de krachtige werking van de Heilige Geest. Hij opent het hart dat gesloten is; Hij vermurwt wat hard is; Hij besnijdt wat onbesneden is.
Als de Heere Lydia’s hart opent, is de vrucht dat zij ‘acht nam’ op Paulus’ prediking. In het woord ‘acht nemen’ klinken drie dingen mee: aandacht, geloof en gehoorzaamheid. Lydia luisterde met intense aandacht naar Paulus, ze mocht gelovig luisteren en ze hield zich aan wat Paulus zei.
Ook voor ons is nodig, dat de Heere ons hart opent, want ook ons hart is van nature gesloten voor God. De bekering van Lydia leert ons, wáár de Heere dat doen wil (onder de prediking van het Woord) en dat Híj het doen wil. Laten we daar biddend op pleiten!

Vers 15
Nadat ze tot geloof gekomen is, wordt Lydia gedoopt. Dit is de gangbare volgorde in een zendingssituatie (vergelijkbaar met iemand in onze kerken die op volwassen leeftijd eerst belijdenis doet en vervolgens gedoopt wordt).
‘En haar huis’ betekent dat haar dienstpersoneel en haar kinderen, als ze die had, ook gedoopt worden. Als ze al wat ouder waren, zijn ze ongetwijfeld ook bekendgemaakt met het Evangelie. Als ze daar nog te jong voor waren, zien we hier iets van het feit dat kleine kinderen uit kracht van het verbond het teken en zegel van de doop mogen en moeten ontvangen.
Lydia stelt zich ootmoedig op, ze zegt hier eigenlijk: ‘Als u van oordeel bent, dat ik écht in de Heere geloof.’ Ze stelt haar huis open voor Paulus en zijn reisgenoten. Daaruit spreekt gastvrijheid én betrokkenheid op de verkondiging van het Evangelie: ze nodigt predikers van het Evangelie in haar huis. Voor ons de vraag of deze nederigheid en betrokkenheid op Gods Koninkrijk er bij ons ook mogen zijn.