Bijbelgedeelte: Genesis 15

Vers 1
De derde verschijning in Kanaän. Waarschijnlijk vindt deze verschijning plaats in Hebron. ‘Gezicht’ is een openbaringsmiddel van God dat Abram in wakende toestand ontvangt. De gebeurtenis vindt ’s avonds of ’s nachts plaats (vers 5). God belooft voor Abram een Schild te zijn, Hij zal Abram beschermen. Hij zal voor Abram ook ‘een zeer groot Loon’ zijn of hem ‘een zeer groot loon’ geven. De uitdrukking ‘loon’ moeten we goed begrijpen. Enerzijds wordt níet bedoeld dat Abram het loon uitbetaald krijgt dat hij met zijn geloof en gehoorzaamheid aan de HEERE verdiend heeft. Anderzijds is het wel zo dat het zoeken en gehoorzamen van de HEERE een grote zegen met zich mee brengt, die in de Bijbel als ‘loon’ kan worden aangeduid (Psalm 19:12; Hebreeën 11:6). Omdat het zoeken en gehoorzamen van de HEERE ten diepste alleen te danken is aan Gods genade, is dit loon ‘genadeloon’.

Vers 2-3
‘Heere HEERE’: in het Hebreeuws staan hier twee verschillende namen, Adonai (Heerser, Gebieder) en Jahweh (Ik zal zijn Die Ik zijn zal, de Verbondsgod). Abram roept God hier dus aan als de almachtige God Die het voor het zeggen heeft, én als de Verbondsgod Die trouw blijft aan wat Hij heeft gesproken. Nadat de HEERE Abram een groot loon heeft beloofd (vers 1), vraagt Abram wat God hem dan zal geven (vers 2). De HEERE had Abram namelijk al een groot nageslacht en daarmee dus een kind beloofd (Genesis 12:2; 12:7; 13:15-16). Maar Abram heeft nog steeds geen kind ontvangen! Abram is nu van plan om zijn bezit na te laten aan zijn knecht Eliëzer. In vers 2 en 3 brengt Abram de nog onvervulde beloften onder Gods aandacht. Zo mogen en moeten ook wij, als de HEERE ons in Zijn Woord dingen belooft, met deze beloften biddend tot de HEERE gaan.

Vers 4-5
De HEERE belooft Abram echter in uitdrukkelijke bewoordingen een lijfelijke zoon (vers 4) en ook een talrijk nageslacht (vers 5). Dan leidt de HEERE Abram uit zijn tent.

Vers 6
Paulus schrijft in Romeinen 4 over Abrams geloof. Dit geloof steunt op twee pijlers, namelijk op Gods almacht (vers 17, 21) en op Gods trouw en waarheid van wat Hij belooft (vers 18, 20). Daarbij heeft Abram niet gezien op de omstandigheden (vers 19). Met dít geloof, dít groot denken van de HEERE, geeft hij God de eer (vers 20). Dit geloof wordt Abram ‘tot gerechtigheid gerekend’, dat wil zeggen: door dit geloof is hij rechtvaardig voor God.
Precies dit geloof is voor ons allen nodig. Het geloof dat niet ziet op de omstandigheden, maar zich verlaat op Gods almacht én op Zijn belofte, die trouw en waarheid is. Alleen door dit geloof komt God aan Zijn eer in ons leven en worden mensen gerechtvaardigd voor God.

Vers 7
Let op: vanaf vers 7 gaat het om een nieuwe openbaring aan Abram, die op zijn vroegst de volgende dag plaats had. Bij deze openbaring belooft de HEERE, dat Abram(s nageslacht) het land Kanaän in blijvend bezit zal krijgen.

Vers 8
Dat Abram hier vraagt om een teken, komt niet voort uit ongeloof. Hij denkt niet klein van de HEERE, maar hij denkt wel klein van zichzelf en van zijn geloof. Het teken moet zijn zwakke, aangevochten geloof versterken.

Vers 9-12
Abram krijgt een teken. Net zoals de HEERE ons vandaag ook de tekenen van doop en avondmaal geeft om ons geloof te versterken. De HEERE gaat met Abram op zichtbare wijze een verbond sluiten, op een soortgelijke manier als dat in de bijbelse tijd wel vaker gebeurde (zie ook Jeremia 34:18-19).
Abram moet vijf dieren nemen, die ook in de latere offerdienst veel gebruikt zouden worden. De vaars (koe), ram en geit moeten drie jaar oud zijn, dus in de kracht van hun leven. Abram moet de drie grote dieren in twee stukken verdelen. De stukken moet hij op enige afstand tegenover elkaar leggen. Omdat Abram de stukken uit elkaar gesleept heeft, is in het midden een bloedspoor ontstaan.
Wanneer in de bijbelse tijd twee koningen een verbond sloten, liepen ze allebei van een andere kant over het bloedspoor naar elkaar toe. In het midden ontmoetten ze elkaar. Daarmee wilden ze twee dingen zeggen over hun verbond:
• zoals de twee stukken bij elkaar horen, zo horen wij bij elkaar,
• als ik me niet aan het verbond houd, mag het mij net zo vergaan als deze in stukken gehouwen dieren.

Vers 13-16
Abram krijgt van de HEERE iets te zien over de toekomst van zijn nageslacht, Israël, én over zijn eigen toekomst. In vers 13 wordt Israëls verblijf in Egypte voorzegd. De ‘vierhonderd jaar’ is een afgerond getal. In vers 14 gaat het over de tien plagen over Egypte en over de uittocht van het volk Israël. Vers 15 gaat over Abrams eigen toekomst. Opvallend is vers 16: Abram krijgt het land nu nog niet in bezit, omdat de Amorieten (een aanduiding voor de huidige inwoners van Kanaän) de maat nog niet vol gezondigd hebben. Hieruit blijkt dat God lankmoedig en rechtvaardig is. Hij straft pas als de maat écht vol is.

Vers 17-21
Dan vindt de eigenlijke verbondssluiting pas plaats. Abram ziet een ‘rokende oven en vurige fakkel’ over het bloedspoor gaan. De HEERE verschijnt hier in de gedaante van een bakoven (een lemen cilinder die verdeeld was in een bovengedeelte voor het baksel en een ondergedeelte voor het vuur). Uit deze bakoven stijgt een rookwolk en een vlammenpluim. Let op: de HEERE gaat alleen tussen de stukken door. Het verbond is eenzijdig, het komt van de kant van de HEERE. En het bestaat ook alleen dankzij de trouw van de HEERE.
Kanaän wordt in vers 18-21 op verschillende manieren globaal aangeduid. Door haar ligging tussen twee rivieren en door vermelding van tien volken die op dat moment in Kanaän woonden.